ZARA dergisi yıl:4 sayı:5 - Haziran 2013 - sayfa: 30 - 31

 

Zara Kültür Araştırma Grubu'nun 25. yıldönümünde

Zara Kültür Araştırma Grubu kurucusu ve ZARA dergisi editörü Yakup Kadri Bozalioğlu ile söyleşi... 

şehr-î siVas - Perşembe, 16 Kasım 2022

Özlem Özyazıcı / İletişim Uzmanı

Mesleğine bağlılığı ve yaptığı işe saygı duyan kişiliği ile tanınan gazeteci ve fotoğraf sanatçısı Yakup Kadri Bozalioğlu ile kurucusu olduğu Zara Kültür Araştırma Grubu ve gruba ait yayın kuruluşlarının faaliyetleri hakkında düşüncelerini ve hedeflerini açıklayan söyleşimiz bu sayfalarda yer almaktadır.

Kısaca sizi tanıyabilir miyiz?

Sivas - Zara doğumluyum. Gazetecilik ve fotoğraf sanatına olan tutkunluğum 46 Yıl önce lise yıllarında başladı. O tarihlerde siyah beyaz karanlık oda fotoğraf baskısını, tap ve film banyosu düzeneğini oluşturdum. 

Şu an itibariyle Sivas Kültür Yayınları'nın editörlüğünü yapmakta olup, 46 yıllık gazetecilik ve sanatsal birikimimi, fotoğraf arşivimi kurucusu olduğum Zara Kültür Araştırma Grubu'nda yürütmekteyim.

Hayatınızda fotoğrafın yeri nedir?

Fotoğraflanılan âlemin ötesine vizörden bakan bir fotoğrafçı olarak sanata katkı yapıp fotoğrafların renklerini ayrıştırıp, çözünürlüğünü artırmaktadır.

Ülkemizde kültür ve sanatta, özellikle fotoğraf dünyasındaki gelişmeleri değerlendirebilir misiniz?

Ülkemiz dünya kültür atlasında, egemen dünya kültürlerinin gerisinden geliyormuş gibi görünmektedir. Fakat kadrajınızı yöresel alana çevirdiğinizde göreceğiniz manzara akıllara durgunluk verecek kadar zengin, çeşitli ve çarpıcıdır. Binlerce yılda birbirlerine karışarak çeşitlerin ve zenginleşmiş Anadolu, bakir bir estetik harikası olarak günümüz sanatçılarının karşısında durmakta. Ne yazık ki sanatçılarımızın bu mirası değerlendirme yolundaki adımları her zaman her dönemde cılız kalmıştır. Belki her sanat alanında çok büyük sanatçılarımız ürünler vermiştir, ancak bu emekler değerlendirilme noktasında birçok engellerle hak ettiği önemi görmemiştir. Bütün bildiklerimizi unutturacak, bütün klişeleri değiştirecek dev bir sanat adımı olmalıdır Anadolu; O'nun ürettiği her yaşama biçimi bence derinlikli ve değerlidir.

Fotoğraflar insanlar arasında bir kardeşlik köprüsü kurabilir mi?

Sanatomi bir gökkuşağıdır. Onun altında yaşayan insanlar; kültürleri, dilleri ve renkleri ne olursa olsun, başlarını kaldırdıkları sürece onu görmekten mahrum edilemezler. Sanatın ve sanatçının diyalektiği bütün dünya dil ve kültürlerinin keşiştiği noktada durur Sanat ya yedi renk ya yedi sesin armonisinden doğmaktadır. Elbette ki fotoğrafta, bu asil ifade gücüne sahip bir kültürel üründür. Yani bir fotoğrafın mesajı ona bakma cesaretini görteren bütün varlıklaradır. Bu sebeple ben fotoğrafın insanları da aşarak bildik bilmedik tüm varlıklara ait bir kardeşlik köprüsü olduğunu düşünürüm. Bir an düşünelim ki başka bir evrenden varlıklarla muhatap olduk, düşünün lütfen, fotoğrafın mesajı diğer sanat dallarınıda aşarak onlar içinde anlamlı olacaktır.

Fotoğraf çekmek için ayırdığınız zaman ne kadar?

Fotoğraf, doğası gereği bir zamansızlık halidir. Fotoğraf zamanın durduğu yerde var olmaya başlayan, diğer hiçbirşeye benzemeyen özel bir andır. Yine de bir zaman dilimi içerisinde ifade etmek gerekirse yaşamın her bir anı fotoğraflanacak kadar  farkındalıklarıyla dopdolu, yeterki o anları fotoğraflayıp kadrajlayabilesin.

Bölgedeki çalışmalarınızı anlatabilir misiniz?

Kurucusu olduğum Zara Kültür Araştırma Grubu'nca Sivas kültürünü ve Sivas'ta ki kültürel etkinlikleri derleme, değerlendirme ve geniş kitlelere yayma amacı ile kültürel mirasın korunmasına yönelik öneriler sunup, projeler hazırlamaktayız.

Cumhuriyetin temelinin atıldığı Sivas'ın, ilçesi Zara'da 1998 yılında Cumhuriyet'in 75. yıldönümü nedeniyle; köylerde 23 Nisan Köy Şenliği yapılması önerisi, Zara Kutlama Komitesi'nce kabul görmüş, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, ilçe merkezi programına ek olarak her yıl bir köyde yapılmasının kararının alınması ile gelenekselleştirilerek, 11 yıldır İlçenin köylerinde yapılması sağlanmıştır.

Zara Kültür Araştırma Grubu, yok olma ya da yok edilme tehlikesi ile karşı karşıya olan kültürel ve doğal varlık mirasımızı korumak amacıyla 1998 yılında Zara'dan başlattığı projelerini; Cumhuriyetin 80. yıldönümü nedeniyle 2003 yılında Sivas; ilçeleri - beldeleri ve köylerini de kapsayan Sivas Kültür 2023 Projesi ile Cumhuriyetin 100. Yılı olan 2023'de tamamlanmak üzere Kültür Kenti Sivas'ın Sivas Kültür ve Turizm Projesi'yle daha da yaygınlaştırmıştır. 

Zara Kültür Araştırma Grubu; toplumsal belleğin güçlendirilmesi adına Sivas, Çevre, Kültür ve Sanat Yayınevi, Sivas Kültür ve Toprak Müzesi, Sivas Kent Arşiv Merkezi açmayı hedefleyip, Sivas ve ilçelerinin toprak üstü kültür varlıklarının belgelenmesi için Sivas Kültür Envanteri'niye hazırlamaktadır.

Yine, Kültür Kenti Sivas'ın www.sehrisivas.com | www.zarakultur.com web sitelerine; Zara Kültür Kütüphanesi'nin koleksiyonunu oluşturan Sivas ve ilçeleri ile ilgili materyal türlerini bilgilendirici ve araştırmacılara yönelik bilgi hizmeti veren dokümantasyonlar yükleyip, Sivas Kültür Veritabanı oluşturarak kaydın bibliyografik künyesini hazırlanmaktadır.

Ayrıca; Zara Kültür Araştırma Grubu  olarak  Sivas Kültürü'ne önemli eserler kazandırmak için, Sivas Kültür Yayınları adı altında dergiler ve kitaplar yayımlamaktadır.

Ve, Zara Kültür Araştırma Grubu; Sivas, ilçeleri - beldeleri, köyleri ve mezraları ve yaylalarında fotoğraf ve kamera çekimleri yaparak Sivas Fotoğraf Arşiv Merkezi'nin; fotoğraf arşiv biriminde Sivas yöresi ile ilgili görsel; fotoğraf, dia/slayt, VHS kaset ve DVD arşivi oluşturmaktadır. 

Bulunduğunuz yer Sivas sizin için fotografik açıdan yeterli mi? Gitmeyen ve bilmeyenler için Sivas'ın coğrafyası ve tarihi eserleri, görülecek yerlerini en bilinen noktaları ile kısaca alabilir miyiz?

Kültür Kenti Sivas, elbette ki bahsettiğiniz açılardan yeterlidir. Hatta özellikle fotoğraflanılması gereken bir şehirdir. Sivas müzeleri, medreseleri, konakları, köprüleri, hanları, kervansarayları, kaplıcaları, çermikleri, gölleri, şelaleleri, yaylaları, türbeleri ve yatırları ile fotoğrafçıların ziyaretlerini bekleyen büyük bir açık hava müzesidir.

Sivas'ın tanıtımı için bir web sitesi hazırlıyorsunuz. Bu web sitesi ve yapacaklarınız ile ilgili projeleriniz ve hedefleriniz nelerdir?

Bilgisayarlar arası bir iletişim şebekesi olan internette www.sehrisivas.com web sitemize içerik yapı ve navigasyon, görsel tasarım, fonksiyonellik ve etkileşim interaktive gibi yaratıcılık kriterleri katılarak; 'world wide web' ya da 'www' fotoğraf ve grafik ağırlıklı ulaşım yöntemi ile yazı, görüntü ve ses içeren dokümanlar yüklenip Sivas - ilçeleri, beldesi köyleri ve mezralarını değişik bir ortamda etkin bir şekilde tanıtmayı hedeflemekteyiz. Yine Sivas Kent Arşivi'nin koleksiyonunu oluşturan Sivas - ilçeleri, beldeleri - köyleri ve mezraları ile ilgili materyal türlerini bilgilendirici ve araştırmacılara yönelik bilgi hizmeti veren dokümantasyonlar yükleyip, 'Sivas Kültür Veritabanı' oluşturarak kaydın bibliyografik künyesi hazırlanmaktadır.

Sivas hakkında yayımlanmış; şair - âşık/ozan - yazar - ressam - gazeteci ve folklor araştırmacılarına ait edebi eserler olan; kitapları, tezleri - dergi ve makaleleri, konferans - panel - seminer - sempozyum - kongre ve benzeri toplantılarda sunulan tebliğler bibliyografyasını daha da kapsamlı yayınlamayı amaçlamaktayız. 

Sivas'ın konfederasyonlar, federasyonlar, vakıflar, dernekler, odalar, kulüpler, gruplar ve kooperatiflerini tanıtmayı hedeflemekteyiz. 

Sivas Kent Arşivi'nizde bulunan VHS- DVD, fotoğraf, negatif-dia ve slaytlarda kronolojik sıralama yapıldığında hangi tarihler çalışma alanınızı kapsamaktadır?

Özgün tarihi ve kültürel deserlere sahip Sivas ve ilçelerinin tanıtımını ve etkinliklerini,  yöresel haberleri yazılı-görsel materyallerin oluşan bir arşivle belgeleyen Zara Kültür Araştırma Grubu'nun kamera ile görüntülediği  VHS - DVD arşivi 1995 yılından bugüne 27 yıllık bir çalışma zamanını kapsamaktadır.

Ayrıca fotoğraf arşivimiz ise 1973 yılından itibaren 49 yıllık bir emeğin mahsulüdür.

Daha önce katıldığınız fotoğraf sergileri hangileri, fotoğrafa dair neyi son söz olarak ifade etmek istersiniz?..

1980 yılında Yeni Fotoğraf dergisi'nin Türk fotoğrafını tanıtma amacıyla İsviçre'de açmış olduğu karma sergiye yöresel fotoğraflarımla katıldığım 'Türk Fotoğrafçıları Sergisi'.

1995'de Metropol Kenti İstanbul'da The Marmara İstanbul Oteli'nde Fotoğraflarla Zara sergisi.

Yine, 1998 yılında Cumhuriyetin 75. Yıldönümü nedeniyle Zara Kültür Evi'nde Zara ve köylerini tanıtan Fotoğraflarda Zara sergisi açtım.

Dolaysıyla kişisel sergilerim: Fotoğraflarla Zara 1995, İstanbul - Fotoğraflarda Zara 1998 olmak üzere karma sergilerde: Türk Fotoğrafçıları Sergisi 1980, İsviçre diyebilirim.

Sivas yöresini fotoğraflamakta olup. Fotoğraf alanında projelerimı devam ettirmekteyim. Henüz daha fotoğraflayacağım çok şey var...

Genç fotoğrafçı arkadaşlara tavsiyeleriniz nelerdir?

Ustaların eserlerinde çok büyük gizemler saklıdır. Gençlere derim ki o gizemi bulmaya çalışın. Ne kadar geç ulaşırsınız bulgulara yaşantınızın enstantanesi o kadar seri olacaktır.