anı

Köy Enstitüleri ve 

Anadolu Köşelerinden Anılar

■ 'Köy Enstitüleri; köy çocuklarını, köy koşullarında eğitmek, Atatürk devrim ve ilkelerini benimsemiş öğretmenler olarak yetiştirip köylere göndermek için 17 Nisan 1940 yılında 3803 sayılı yasa ile kurulmuştur. Öğrenim süresi beş yıldır. Söz konusu yasa ile bu okuldan mezun öğretmenlere yirmi yıllık zorunlu hizmet yükümlülüğü getirilmiştir. Köy Enstitülerine yetenekli sınavla tespit edilen beş yıllık köy İlkokulunu bitirmiş öğrenciler alınmaktaydı.

Köyün ve köylünün gereksinimi olan her türlü bilgi ve  beceri ile donanmış 'Köy Önderleri' yetiştirmeyi amaçlayan Köy Enstitülerinde insanı insan yapan kültür sanat değerlerinin özümsenmesi, geliştirilmesi de büyük önem taşıyordu. Başta Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel, İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç olmak üzere Köy Enstitülerinde görevli öğretmen ve yöneticiler her türlü kültürel ve sanatsal etkinliklere fiilen katılmakta, yapılan çalışmaları tüm olanakları ile desteklemekteydiler. Bu okullardan mezun yüzlerce eğitimci, yazar, bilim adamı dünden bugüne ölümsüz eserler bırakmışlarsa bunlar, Köy Enstitülerinde yapılan bilinçli Kültür eğitiminin sanat sonuçlarıdır.

Köy Enstitülerinin kuruluşu ile birlikte bu okullara karşı başlatılan karalama kampanyaları da aralıksız devam etmiştir. Bunların nedenleri, mezunlarına karşı bazı kesimlerin takındığı olumsuz tavırlar, önyargılı yaklaşımlar, yargısız infazlar, yarım asrı aşan bir zaman dilimi içerisinde gelişen bu olaylar bu kitapda olabildiğince ele alınmış, bunlarla ilgili anılara yer verilmiştir.

Eğitimimizin, temel sorunlarını irdelerken Köy Enstitülerinin kapatılması ile nelerin amaçlandığını bugün çok daha iyi anlıyoruz. Köy Enstitüleri karanlığa tutulan birer meşaleydiler. Bu kitabımla o meşaleden  aldığım bir avuç ışığı günümüze taşımak istedim. Bunu başarabildimse ne mutlu bana.' Cemalettin Dökmetaş