Zara yerleşim itibariyle eski bir kasaba. Tarihi İpek Yolu'nun geçtiğı güzergah. Bilim ve irfan sahibi değerleriyle, okuyanıyla, sanatçısıyla, folklorik ve kültürel zenginliğiyle öne çıkan bir yerleşke...

Zara'nın bugün için en eski yapısı 18. yüzyıl mimarisi olan Zara Meydan Camisi minaresi ve 19. yüzyılın son çeyreğinde ve 20. yüzyılın başlarında yapılan Zara Konakları'dır. 

Zara Meydan Camisi minaresinde ki taş yapı ustalığının yanısıra Zara Konakları'nda ki ahşap işçiliğindeki sanat bu tarafıyla da oldukça dikkat çekmekte...

Bundan 40 yıl önce 13.11.1982 tarihinde, A-3880 numara ile Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescil edilerek, sivil mimarî yapı olarak korunmaya alınan ve eski eser listesine dahil edilen Zara konakları'ndan Halil İşözen Konağı, Hakkı Şenol Konağı, Nuhların Konağı, Sami Paşa Konağı, Arnavut Şaban Efendi Konağı (Nihat Gültekin Konağı)'nın bugüne kadar ne yazık ki herhangi bir restorasyonu yapılmadı. 

Başta Sivas merkez olmak üzere ilçesi Divriği'de ki mevcut tüm konakların restorasyonu yapılıp  turizme kazandırılırken Zara'da ki tarihi konaklara olan bu ilgisizliğe bir anlam verilemiyor.

Ne varki günümüzde ve son elli yılın Zara'sında o kadar çok şey var ki yok ettiğimiz, sahip çıkamadığımız bunlardan taş yapı olan Zara Gazi İlkokulu'nun, Zara Şehitliği'nin ve Askerlik Şubesi'nin yıkılmasını durduramadık. Bugünde bir benzerini Zara Konakları için yaşıyoruz...

Ne acıdır ki tarihi, kültürel doğa ve folklorik değerlerimizin Zara'da yok edilişine yaşarken tanıklık etmek!..

Yıl 1983; günlerden tarih olarak 29 Ekim, bundan tam 39 yıl öncesi. O büyük bayramın yapıldığı gün, o anlamlı ve tarihi derinlikleriyle bizlere miras bırakılan gün... Yeni kurulan bir devletin, ulusal bağımsızlığını kazanabilmek için giriştiği savaşın sonucunda elde ettiği büyük bir zaferin Cumhuriyetin 60. yılı o gün...

39 yıl öncesi kutlanan Cumhuriyet Bayramı'nda; kurtuluş savaşı yıllarını ve milli mücadelenin yaşanmışlığını kıyafetleriyle anlatan KAĞNILI geçiş töreninin yapıldığı fotoğraftaki alan Zara Kent Meydanı'ydı.